Page 95 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์
P. 95
การปรับตัวของสัตว์หน้าดินในแหล่งน ้า 77
ข้างต้น ไส้เดือนทะเลบางชนิดจะเคลื่อนที่ได้รวดเร็วบนพื้นดินและในมวลน ้า อีกทั้งฝังตัวได้อย่างรวดเร็วใน
ทรายหรือดินเลน ไส้เดือนทะเลที่เรารู้จักกันคือแม่เพรียงในวงศ์ Nereididae แม่เพรียงจะมีลักษณะล าตัวยาว
แบ่งเป็นปล้องซึ่งแต่ละปล้องจะคล้ายกันตลอดตัว และแต่ละปล้องจะมีรยางค์ 1 คู่ ยื่นออกมาเป็น parapodia
ซึ่งมีแกนเป็นขนแข็งยื่นยาวออกมาด้วยคือ setae จะมีกล้ามเนื้อช่วยให้ส่วนนี้ยืดหดได้ เวลาที่แม่เพรียง
เคลื่อนที่จะใช้ส่วน setae ช่วยในการจับแน่นกับพื้นดิน
การฝังตัวในดินของสัตว์หน้าดินอีกลักษณะหนึ่งที่พบคือการที่มีอวัยวะที่แข็งแรงท าหน้าที่ขุดดิน
เสมือนเป็นจอบหรือเสียมขุดดินท างานภายใต้การควบคุมด้วยกล้ามเนื้อเป็น mechanical displacement
การฝังตัวของสัตว์หน้าดินในลักษณะ mechanical displacement พบมากในกลุ่มครัสตาเซียน เช่น ปูหลาย
ชนิด จักจั่นทะเล (mole crabs) ซึ่งจะมีรยางค์ส่วนขาเดินที่ท าหน้าที่ขุดดินดังภาพที่ 3.10
ภาพที่ 3.10 ลักษณะการฝังตัวในทรายของจักจั่นทะเล (mole crabs)
ที่มา : ณิฏฐารัตน์ ปภาวสิทธิ์ และอัจฉราภรณ์ เปี่ยมสมบูรณ์ (2540)
หอยปากเป็ด (brachiopods) เป็นสัตว์ทะเลที่หายากหรือใกล้สูญพันธุ์ หอยปากเป็ดเป็นกลุ่มที่เรา
พบเป็นฟอสซิลในชั้นหิน มีรูปร่างลักษณะคล้ายหอยสองฝาแต่ถูกจัดจ าแนกชนิดออกเป็นไฟลัมต่างหากคือ
ไฟลัม Brachiopoda หอยปากเป็ดกลุ่มที่พบกระจายอยู่บริเวณหาดโคลนปนทรายบริเวณอ่าวไทย โดยเฉพาะ
บริเวณจังหวัดชลบุรี ระยอง จันทบุรีและตราดเป็นหอยปากเป็ดในวงศ์ Lingulidae มีอีกชื่อหนึ่งว่า หอยราก
หอยปากเป็ดมีฝาสองฝาที่ห่อหุ้มตัว มีราก (pedicels) ที่ยื่นยาวออกมา หอยปากเป็ดพบฝังตัวอยู่ในรูที่ตั้งตรง
ในดินเลนที่อ่อนนุ่ม ดังภาพที่ 3.11 การฝังตัวของหอยปากเป็ดมีความส าคัญในการกรองอาหารและการหลบ
หลีกศัตรู
