Page 85 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์
P. 85
การปรับตัวของสัตว์หน้าดินในแหล่งน ้า 67
ฟองน ้าจัดเป็นสัตว์หน้าดินกลุ่มแรกที่มีการกินอาหารแบบกรองกินจากมวลน ้า (filter feeders) ซึ่ง
อาหารของฟองน ้าจัดเป็นพวกอินทรียสารที่แขวนลอยในน ้า แบคทีเรียขนาดเล็ก แพลงก์ตอนพืชและแพลงก์
ตอนสัตว์ อาหารที่อยู่ในมวลน ้าจะมีขนาดเล็กกว่ารูน ้าเข้าโดยที่เป็นกระแสน ้าไหลเวียนเข้าสู่ช่องว่างในล าตัว
เซลล์ choanocyte จะใช้หนวดโบกพัดท าให้เกิดกระแสน ้าในขณะที่ฐานคอของเซลล์นี้ท าการดักกรองและจับ
อาหาร ส่วนเซลล์ amoebocyte จะท าหน้าที่ย่อยอาหารที่ดักไว้ได้ สัตว์หน้าดินที่กรองอาหารจากน ้าส่วนใหญ่
เป็นพวกที่เกาะติดหรือฝังตัวอยู่กับที่ มักอยู่ในแหล่งน ้าที่มีกระแสน ้าไหลเวียนอย่างดี ในการกรองอาหารจาก
มวลน ้าของสัตว์หน้าดินในกลุ่มนี้คือการที่มีอวัยวะหรือส่วนหนวดที่โบกพัดให้เกิดกระแสน ้าผ่านตัวหรือผ่าน
อวัยวะที่ใช้ในการกินอาหารดังเช่นที่ยกตัวอย่างในเซลล์ choanocytes ในฟองน ้า นอกจากนี้ยังมีไส้เดือนทะเล
ที่ฝังตัวอยู่ในดินโดนขุดรูเป็นรูปตัว U ในวงศ์ Chaetopteridae ไส้เดือนทะเลชนิดนี้จะมีปล้องหลายปล้อง
ส่วนต้นของล าตัวเปลี่ยนรูปร่างแผ่ออกคล้ายพัดเรียก fan การขยับปล้องที่เปลี่ยนรูปเป็นพัดนี้ไปมาเป็นการดึง
น ้าให้ผ่านเข้ารูของมัน เมื่อผ่านส่วนนี้จะมีการกรองอาหารที่มาจากน ้าโดนมีการขับเมือกออกมาช่วยจับอาหาร
ที่กรองนั้นเป็นก้อนส่งเข้าปาก ส่วนน ้าที่ผ่านการกรองอาหารแล้วก็จะถูกขับออกภายนอกในช่องน ้าออกซึ่งอยู่
ตรงข้ามดังภาพที่ 3.3
ภาพที่ 3.3 ไส้เดือนทะเลในวงศ์ Chaetopteridae ที่กรองอาหารจากมวลน ้าโดยการขยับตัวให้เกิด
กระแสน ้าเข้าภายในรูทางช่องน ้าเข้า เพื่อกรองอาหารและน ้าที่ผ่านการกรองอาหารแล้ว
ถูกขับออกทางช่องน ้าออก (ก) ด้านหน้าของล าตัว (ส่วนบน) (ข) ไส้เดือนทะเลทั้งตัว (ด้านข้าง)
ที่มา : Ruppert and Barnes (1994)
