Page 78 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์
P. 78
แหล่งอาศัยของสัตว์หน้าดิน 60
ติดอยู่ที่ขำเดินช่วยในกำรดึงออกซิเจนจำกอำกำศโดยตรงเพื่อใช้ในกำรหำยใจ สัตว์หน้ำดินเหล่ำนี้จะกิน
อำหำรพวกซำกพืชซำกสัตว์ที่ตกทับถมกันอยู่บนพื้นทรำย
(2) เขตตอนกลำงของหำดทรำย
เขตตอนกลำงของหำดทรำยเป็นเขตที่อยู่ระหว่ำงน ้ำขึ้นสูงสุดและน ้ำลงต ่ำสุด เป็นบริเวณที่มีควำม
หลำกหลำยของสัตว์หน้ำดินมำกที่สุด ดินที่พบในเขตนี้เป็นดินทรำยละเอียด อำจเป็นทรำยปนโคลนหรือ
โคลนปนทรำย สัตว์หน้ำดินที่พบบริเวณนี้เป็นพวกหอยหลำยชนิดที่ฝังตัวอยู่ในดิน เช่น หอยเสียบ หอยลำย
หอยตลับ เป็นต้น นอกจำกนี้ยังมีหอยทับทิม ไส้เดือนทะเลหลำยชนิดทั้งที่ฝังตัวอยู่ในดิน หรือพวกที่มีปลอก
หุ้มที่แข็งแรงโดยเอำเม็ดทรำยมำประกอบ พบพวกแม่หอบ (mud lobsters) ฝังตัวอยู่ในดิน ในบริเวณที่รับ
คลื่นโดยตรงหรือที่มีคลื่นแรงจะพบพวกจักจั่นทะเลที่ยื่นส่วนหนวดออกจำกพื้นทรำย สัตว์หน้ำดินในเขต
ตอนกลำงของหำดทรำยส่วนใหญ่เป็นพวกที่กรองอำหำรจำกน ้ำเช่นพวกหอยชนิดต่ำง ๆ ไส้เดือนทะเลที่พบ
บริเวณนี้เป็นพวกที่กินอินทรียสำรจำกพื้นดินหรือกรองอำหำรจำกน ้ำ ไส้เดือนทะเลบำงกลุ่มจะเคลื่อนที่ใน
ชั้นดินเพื่อล่ำเหยื่อ
(3) เขตตอนล่ำงสุดของหำดทรำย
เขตตอนล่ำงสุดของหำดทรำยเป็นบริเวณที่น ้ำท่วมถึงตลอดสัตว์หน้ำดินที่พบได้ในเขตนี้เป็นกลุ่ม
ไส้เดือนทะเลที่ฝังตัวอยู่ในทรำยทั้งที่สร้ำงท่อหรือขุดรูอยู่ หอยหลำยชนิดรวมทั้งกุ้งและปูด้วย นอกจำกนี้ยัง
พบพวกดำวทะเล อีแปะทะเล (sand dollars) และกลุ่มเม่นหัวใจ (heart urchins)
2.3.3 แหล่งอาศัยและการปรับตัวของสัตว์หน้าดินในระบบนิเวศหาดเลน
ระบบนิเวศหำดเลนพบได้ในบริเวณอ่ำวที่มีคลื่นลมสงบท ำให้มีกำรสะสมดินตะกอนละเอียดหรือ
ดินเลน ซึ่งต่ำงจำกระบบนิเวศหำดทรำย นอกจำกนี้หำดเลนส่วนใหญ่จะมีควำมลำดชันน้อยซึ่งต่ำงจำกหำด
ทรำย ดังนั้นในช่วงเวลำน ้ำขึ้นจะท่วมทั้งบริเวณและในช่วงน ้ำลงก็จะโผล่พ้นน ้ำ กำรท่วมถึงของน ้ำทะเลและ
ลักษณะของดินเป็นปัจจัยสิ่งแวดล้อมที่ส ำคัญในบริเวณนี้ สัตว์หน้ำดินที่อำศัยอยู่บริเวณหำดเลนก็ต้อง
ปรับตัวต่อสภำวะอุณหภูมิสูงและกำรสูญเสียน ้ำออกจำกตัวเช่นเดียวกับที่พบได้ในสัตว์ที่อยู่บริเวณหำดทรำย
สัตว์หน้ำดินที่พบส่วนใหญ่จะเป็นพวกที่ฝังตัวอยู่ในดินหรือขุดรูอยู่ในดิน เช่น ไส้เดือนทะเล หอยแครง หอย
หลอด ปูก้ำมดำบและปูก้ำมหัก เป็นต้น สัตว์หน้ำดินในบริเวณนี้มักเป็นกลุ่มที่กินอินทรียสำรในดินเป็นหลัก
เนื่องจำกมีปริมำณอินทรีสำรสูงในดินเลน บำงชนิดก็หำกินเป็นผู้ล่ำ หอยแครงและหอยสองฝำขนำดเล็ก
หลำยชนิดเช่นหอยกำบ Tellina sp. พบมำกบริเวณหำดเลนโดยฝังตัวตำมพื้นและกินอำหำรพวกอินทรีย
สำรและสำหร่ำยขนำดเล็กในดินข ณ ะน ้ำลงและกรองกินแพลงก์ตอนพืชขณะน ้ำขึ้น ป ูก้ำมหัก
Macrophthalmus เป็นปูที่ชอบอยู่ในดินโคลนเหลว ปูก้ำมหักกินอินทรียสำร แพลงก์ตอนพืชและสัตว์หน้ำ
ดินขนำดเล็กเป็นอำหำร (Jones, 1984)
