Page 114 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์
P. 114
การปรับตัวของสัตว์หน้าดินในแหล่งน ้า 96
การเปลี่ยนแปลงปัจจัยสิ่งแวดล้อมในแหล่งน ้าโดยเฉพาะช่วงน ้าขึ้นน ้าลงในแหล่งน ้ากร่อย
และในเขตน ้าขึ้นน ้าลงในทะเล ท าให้สัตว์หน้าดินที่อาศัยอยู่ในบริเวณนี้จ าเป็นต้องมีกิจกรรม
การกินอาหาร การหายใจ ตลอดจนการสืบพันธุ์ที่สอดคล้องกับช่วงน ้าขึ้นน ้าลง สัตว์หน้าดิน
ต้องมีการปรับตัวด้านการหายใจซึ่งพบว่าสัตว์หน้าดินสามารถหายใจโดยใช้ออกซิเจนจากมวล
น ้า และบางชนิดสามารถหายใจโดยไม่ใช้ออกซิเจน ช่วงเวลาน ้าขึ้นน ้าลงจะก าหนดช่วงเวลาที่
สัตว์หน้าดินบนหาดโผล่พ้นน ้าและช่วงที่มีน ้าทะเลท่วมตัว ดังนั้นสัตว์หน้าดินจึงมีความจ าเป็น
ในการปรับตัวต่อสภาวะอุณหภูมิที่สูงขึ้นและสภาวะการสูญเสียน ้าออกจากตัว การปรับตัวต่อ
สภาวะความเค็มที่เปลี่ยนแปลงเป็นการปรับตัวที่ส าคัญส าหรับสัตว์หน้าดินที่อาศัยอยู่บริเวณ
แหล่งน ้ากร่อยและบริเวณเขตน ้าขึ้นน ้าลง เนื่องจากความเค็มในแหล่งน ้าจะมีการเปลี่ยนแปลง
ตามช่วงเวลาน ้าขึ้นน ้าลงและตามฤดูกาล ศักยภาพในการปรับตัวของสัตว์หน้าดินต่อความเค็ม
ที่เปลี่ยนแปลงไปจะเป็นตัวก าหนดขอบเขตการกระจายของสัตว์หน้าดินในแหล่งน ้า เนื่องจาก
สัตว์หน้าดินส่วนใหญ่จะอาศัยอยู่บริเวณพื้นดินโดยอยู่บนพื้นดินและฝังตัวขุดรูอยู่ในดิน ดังนั้น
รูปแบบการสืบพันธุ์และวงจรชีวิตของสัตว์หน้าดินจึงมีความส าคัญ ไม่เพียงแต่เป็นการสร้าง
กลุ่มประชากรอย่างต่อเนื่องเท่านั้นแต่เป็นกระบวนการส าคัญในการกระจายของสัตว์หน้าดิน
ไปยังแหล่งอาศัยด้วย การปรับตัวด้านการเคลื่อนที่ของสัตว์หน้าดินจะมีความส าคัญในการหาคู่
เพื่อการผสมพันธุ์และการแสวงหาแหล่งอนุบาลตัวอ่อนของสัตว์หน้าดิน การปรับตัวของสัตว์
หน้าดินเป็นกลยุทธส าคัญในการป้องกันตัวเองของสัตว์หน้าดินไม่ให้ถูกกินเป็นอาหาร
นอกจากนี้มีบทบาทส าคัญในปกป้องแหล่งที่อยู่อาศัย แหล่งอาหารและแหล่งสืบพันธุ์ของสัตว์
หน้าดินด้วย
