Page 113 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์

การปรับตัวของสัตว์หน้าดินในแหล่งน ้า 95

เราได้เรียนรู้อะไรบ้างเกี่ยวกับสัตว์หน้าดิน

สัตว์หน้าดินที่มีการกระจายอยู่ทั่วไปในแหล่งน ้าจืด แหล่งน ้ากร่อยและในทะเลตั้งแต่เขต

น ้าขึ้นน ้าลงถึงทะเลลึก สัตว์หน้าดินมีความสามารถในการปรับตัวได้ดีให้ครอบครองพื้นที่อยู่
อาศัย แหล่งอาหารตลอดจนแหล่งสืบพันธุ์ ท าให้พบความหลากหลายชนิดและความชุกชุมของ

สัตว์หน้าดินในแหล่งน ้าทั่วโลก รูปแบบการปรับตัวในแต่ละด้านมีหลากหลายในสัตว์หน้าดินแต่

ละกลุ่ม ดังนั้นในบทนี้จึงยกตัวอย่างการปรับตัวของสัตว์หน้าดินกลุ่มเด่นคือกลุ่มแอนนิลิตหรือ
ไส้เดือนทะเล กลุ่มหอยหรือมอลลัสก์ และกลุ่มครัสตาเซียนเป็นหลัก เนื่องจากแหล่งอาหาร

ส าหรับสัตว์หน้าดินมีหลากหลายในแหล่งน ้า เราจึงพบว่าสัตว์หน้าดินมีการปรับตัวด้านการกิน

อาหารเพื่อให้เข้าถึงแหล่งอาหารที่หลากหลายเหล่านี้ และเพื่อไม่ให้เกิดการแก่งแย่งอาหารกิน
ในสัตว์หน้าดินชนิดเดียวกันและที่ต่างชนิดกัน การปรับตัวด้านการกินอาหารของสัตว์หน้าดิน

แบ่งสัตว์หน้าดินออกได้เป็น 6 กลุ่มตามแหล่งอาหารที่ส าคัญในแหล่งน ้าและวิธีการกินอาหาร

ได้แก่ 1) กลุ่มสัตว์หน้าดินที่กินพืชสีเขียว (herbivores); 2) กลุ่มสัตว์หน้าดินที่กรองกินอาหาร
จากมวลน ้า (feeders/suspension feeders); 3) กลุ่มสัตว์หน้าดินที่กินอินทรียสารในดิน

(deposit feeders/detritus feeders); 4) ก ลุ่ม สัต ว์ห น ้าดิน ที ่ด าร งชีพ เป ็น ผู้ล่า

(predators/carnivores); 5) กลุ่มสัตว์หน้าดินที่กินทั้งพืชและสัตว์ (omnivores) และ 6)
กลุ่มสัตว์หน้าดินที่กินซากพืชและซากสัตว์ที่เน่าเปื่อย (scavengers)

สัตว์หน้าดินมีการปรับตัวด้านการเคลื่อนที่และการเคลื่อนไหวเพื่อให้สามารถเคลื่อนที่ไป

หาแหล่งอาหารได้และสามารถไล่ล่าเหยื่อได้ นอกจากนี้การเคลื่อนที่ของสัตว์หน้าดินยังท าให้
สามารถหลบรอดได้จากการถูกจับกินเป็นอาหารและหลบรอดได้จากศัตรู บทบาทส าคัญของ

การปรับตัวด้านการเคลื่อนที่ของสัตว์หน้าดินคือการเคลื่อนที่เพื่อหาคู่ในการผสมพันธุ์และการ

แสวงหาแหล่งอนุบาลตัวอ่อน การปรับตัวเพื่อเคลื่อนที่บนพื้นดินที่แข็งเช่นบริเวณหาดหินจะ
แตกต่างจากการปรับตัวเพื่อเคลื่อนที่บนพื้นดินที่อ่อนนุ่ม เช่น หาดเลนและหาดทราย