Page 47 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์
P. 47
แหล่งอาศัยของสัตว์หน้าดิน 29
ภาพที่ 2.1 สัตว์หน้ำดินกลุ่มเด่นที่พบได้ในแหล่งน ้ำจืดที่เป็นแหล่งน ้ำนิ่ง
(ก) ตัวอ่อนหนอนแดง (ข) ตัวอ่อนแมลงปอ (ค) ไส้เดือนน ้ำ Dero sp.
(ง) ไส้เดือนน ้ำ Branchiura sowerbyi (จ) หอยขม Filopaludina martensi martensi
(ฉ) หอยกำบ Pilsbryoconcha exilis compressa
2.1.1 ปัจจัยสิ่งแวดล้อมในแหล่งน ้านิ่งที่มีต่อสัตว์หน้าดิน
แหล่งน ้ำนิ่ง (Lentic หรือ standing water) เป็นแหล่งน ้ำปิดที่อำจมีทำงติดต่อกับแม่น ้ำ ล ำคลอง
ล ำธำร หรือเป็นแหล่งน ้ำปิดที่ได้รับน ้ำจำกน ้ำฝนเพียงอย่ำงเดียว ส่วนใหญ่มีขนำดเล็กบำงครั้งอำจไม่มีน ้ำตลอด
ทั้งปีเช่นน ้ำในทะเลสำบ บ่อ บึง หนอง อ่ำงเก็บน ้ำ เป็นต้น ไม่มีกำรขึ้นลงของน ้ำ น ้ำนิ่งไม่มีกำรหมุนเวียน น ้ำ
เคลื่อนที่โดยกระแสลมเท่ำนั้น ปัจจัยสิ่งแวดล้อมในแหล่งน ้ำนิ่งที่ส ำคัญต่อกำรด ำรงชีพของสัตว์หน้ำดิน ได้แก่
อุณหภูมิของน ้ำ ออกซิเจนละลำยน ้ำ อนุภำคดินตะกอนและปริมำณสำรอินทรีย์ในดิน ควำมโปร่งแสงและควำม
ขุ่นของน ้ำ กระแสน ้ำ และปัจจัยทำงชีวภำพซึ่งได้แก่อำหำรและกำรแก่งแย่งแข่งขันกัน ลักษณะกำรที่น ้ำนิ่งไม่มี
กำรหมุนเวียนท ำให้มีโอกำสเสียสมดุลได้ง่ำยเมื่อมีกำรปนเปื้อนจำกมลพิษเนื่องจำกมีกำรสะสมสำรมลพิษได้ง่ำย
(1) อุณหภูมิของน ้ำ
เป็นปัจจัยที่มีผลต่อกำรเติบโตและขบวนกำรทำงชีววิทยำของสิ่งมีชีวิต อุณหภูมิสัมพันธ์กับควำมเข้ม
ของแสงโดยจะมีผลจำกกำรเปลี่ยนแปลงตำมฤดูกำลและส่งผลให้สัตว์หน้ำดินเปลี่ยนแปลงไป อุณหภูมิของน ้ำ
ในแหล่งน ้ำนิ่งค่อนข้ำงคงที่ กำรเปลี่ยนแปลงส่วนใหญ่เกิดจำกกำรผันแปรในรอบวัน ดังนั้นสัตว์หน้ำดินในแหล่ง
น ้ำนิ่งส่วนใหญ่มีควำมทนทำนน้อยต่อกำรเปลี่ยนแปลงของอุณหภูมิ ซึ่งหำกเกิดมลภำวะจำกอุณหภูมิเช่นกำร
ปล่อยน ้ำทิ้งจำกกำรหล่อเย็นของโรงงำนลงสู่แหล่งน ้ำ ย่อมส่งผลกระทบโดยตรงต่อสัตว์หน้ำดินที่อำศัยอยู่ใน
บริเวณนั้น
