Page 31 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสัตว์หน้าดิน 13

ภาพที่ 1.8 สัตว์หน้าดินบางชนิดที่เป็นดัชนีบ่งสภาวะความเน่าเสียของแหล่งน ้า
(ก) ไส้เดือนน ้า Branchiura sowerbyi (ข) ไส้เดือนน ้า Tubifex sp.

(ค) ไส้เดือนทะเล Ceratonereis sp. (ง) ไส้เดือนทะเล Heteromastus sp.

1.3 การจัดแบ่งประเภทของสัตว์หน้าดิน

สัตว์หน้าดินมีการกระจายในแหล่งน ้าทั้งน ้าจืด น ้ากร่อยหรือเอสทูรี (estuary) และทะเล ตั้งแต่

บริเวณชายฝั่งที่เป็นหาดหิน หาดทรายและหาดโคลนลงไปจนถึงเขตทะเลลึก สัตว์หน้าดินที่อาศัยอยู่ในแต่ละ
แหล่งน ้าจะมีการปรับตัวเพื่อให้สามารถด ารงชีพอยู่ได้ การแบ่งกลุ่มหรือประเภทของสัตว์หน้าดินนิยมแบ่งตาม

ลักษณะที่อยู่อาศัยหรือพื้นดินในแหล่งอาศัย ตามขนาดตัวและตามลักษณะการกินอาหาร

1.3.1 แบ่งตามลักษณะการอยู่อาศัย

การแบ่งกลุ่มของสัตว์หน้าดินตามลักษณะการอยู่อาศัย สามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่มใหญ่ คือ

(1) พวกที่อาศัยอยู่บนผิวดิน (Epifauna) หมายถึง สัตว์หน้าดินพวกที่อาศัยอยู่บนพื้นดินแข็งซึ่งอาจ
เป็นพื้นดิน หินหรือทราย เช่น ปลิงทะเล (sea cucumber) เม่นทะเล (sea urchin) และดาวทะเล (sea star)

เป็นต้น หรือตามวัตถุต่าง ๆ ที่แช่อยู่ในน ้า เช่น เสาสะพาน หลักไม้ เสาโป๊ะจะพบพวกฟองน ้า (sponge) และ

พวกหอยแมลงภู่ (green mussel) หอยกะพง (mussel) เกาะกลุ่มรวมกันหนาแน่น ตามล าต้นและรากไม้ใน
ป่าชายเลนพบพวกหอยนางรม (oyster) และเพรียงหิน (rock barnacle) สัตว์หน้าดินในกลุ่มนี้จะมีความ

หลากหลายทางชีวภาพสูง ซึ่งในระบบนิเวศพื้นท้องทะเลเราสามารถพบตัวแทนของสัตว์เกือบทุกไฟลัมตั้งแต่

พวกโปรโตซัวที่มีขนาดเล็กไปจนถึงสัตว์มีกระดูกสันหลังเช่นปลาหน้าดินที่อาศัยหากินตามพื้นท้องทะเล ภาพที่
1.9 แสดงตัวอย่างของสัตว์หน้าดินพวกที่อาศัยอยู่บนผิวดินในทะเลบางชนิด