Page 29 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์

ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับสัตว์หน้าดิน 11

พฤติกรรมการด ารงชีวิตของสัตว์หน้าดินเช่นการขุดรูฝังตัวลงในดินตะกอนของไส้เดือนน ้า (aquatic

oligochaetes) ที่อาศัยอยู่ตามพื้นท้องน ้าในแม่น ้าล าคลอง บึง บ่อน ้าหรือทะเลสาบ พวกไส้เดือนทะเล
(polychaetes) และหอยสองฝา (bivalves) ที่อาศัยฝังตัวในดินบริเวณชายฝั่งทะเล ตลอดจนกิจกรรมการขุดรู

ของปูแสม (grapsid crabs) และปูก้ามดาบ (fiddler crabs) ที่อาศัยอยู่ในป่าชายเลนมีส่วนช่วยให้ออกซิเจน

แพร่ลงสู่ดินชั้นล่างได้ดีขึ้น ในบริเวณที่เกิดมลภาวะของดินตะกอนซึ่งมีลักษณะดินสีด าและกลิ่นเหม็นของก๊าซ
ไข่เน่า กิจกรรมของสัตว์หน้าดินเหล่านี้จะช่วยลดความเน่าเสียของดินตะกอน ดังภาพที่ 1.7 กิจกรรมการกวน

ตะกอนและการกินอาหารของสัตว์หน้าดินมีผลทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อการเพิ่มผลผลิตของจุลินทรีย์ที่ท า

หน้าที่ในการย่อยสลายพวกสารอินทรีย์และการปลดปล่อยก๊าซเรือนกระจกจ าพวกคาร์บอนไดออกไซด์ (CO )
2
และมีเทน (CH ) ก๊าซพิษพวกไฮโดรเจนซัลไฟด์ (H S) และแอมโมเนีย (NH ) รวมทั้งการปลดปล่อยก๊าซ
4
4
2
ไนโตรเจน (N ) (Covich et al., 1999)
2

ภาพที่ 1.7 กิจกรรมการกวนตะกอนสู่ที่ลึกของสัตว์หน้าดิน (ก) ไส้เดือนทะเล Arenicola

(ข) ปูแสมก้ามส้ม Parasesarma lanchesteri

ที่มา : (ก) Ruppert and Barnes (1991)

นอกจากนี้การขุดรูของสัตว์หน้าดินหลายชนิดที่อยู่รวมกันเป็นกลุ่ม เช่น ไส้เดือนทะเลที่ฝังตัวอยู่ใน

ท่อปลอกหุ้มตัว (tubes) หอยแมลงภู่ หอยกะพงและหอยนางรมที่อยู่รวมกันเป็นกลุ่มก้อน สัตว์หน้าดินเหล่านี้
ส่วนใหญ่จะกรองกินซากอินทรีย์สารและอินทรีย์สารที่อยู่ในดินตะกอนจากน ้าเป็นอาหาร ในการกรองกินของ

มันจะมีการคัดเลือกขนาดของดินตะกอนให้มีขนาดพอเหมาะกับซี่เหงือกที่ใช้กรองหรือหนวดที่ส่งเข้าช่องปาก
อีกทีหนึ่ง ดังนั้นในการที่อยู่ร่วมกันเป็นปริมาณมากของสัตว์หน้าดินที่กรองกินเหล่านี้จะมีส่วนเร่งให้มีการตกทับ