Page 56 - หนังสือ สัตว์หน้าดิน นิเวศวิทยาและการใช้ประโยชน์
P. 56
แหล่งอาศัยของสัตว์หน้าดิน 38
ภาพที่ 2.4 กลุ่มสัตว์หน้ำดินที่พบได้ในแหล่งน ้ำไหล
(ก) ตัวอ่อนแมลงชีปะขำว (ข) ตัวอ่อนแมลงเกำะหิน (ค) ตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน ้ำ
(ง) ตัวอ่อนแมลงริ้นด ำ (จ) ตัวอ่อนด้วงสตำงค์ (ฉ) ตัวอ่อนแมลงวันแมงมุม (ช) หอยกินหอย
(Assassin snails) (ซ) หอยเจดีย์ตุ่ม (ฌ) หอยทรำย (ญ) หอยเล็บม้ำ (ฎ) หอยกำบลำย (ฏ) ปูนำ
ที่มำ : (ก,ข,ค,ง,จ,ฉ) ดัดแปลงจำก กรมควบคุมมลพิษ (2548)
2.1.2 ปัจจัยสิ่งแวดล้อมในแหล่งน ้าไหลที่มีต่อสัตว์หน้าดิน
ปัจจัยสิ่งแวดล้อมในแหล่งน ้ำไหลที่ส ำคัญต่อกำรด ำรงชีพของสัตว์หน้ำดิน ได้แก่
(1) กระแสน ้ำและพื้นท้องน ้ำ
ควำมเร็วของกระแสน ้ำขึ้นกับควำมลำดชันและลักษณะภูมิประเทศ พื้นท้องน ้ำจะมีควำมสัมพันธ์กับ
กระแสน ้ำและมีผลต่อกำรก ำหนดชนิดของสัตว์หน้ำดินที่อำศัยอยู่ในบริเวณนั้น พื้นท้องน ้ำที่มีลักษณะเป็นหิน
หรือกรวดหยำบเกิดจำกควำมเร็วของกระแสน ้ำค่อนข้ำงแรง พื้นท้องน ้ำที่เป็นดินโคลนเกิดจำกกำรตกตะกอน
ของอนุภำคตะกอนละเอียดเมื่อควำมเร็วของกระแสน ้ำลดลง ในเขตน ้ำไหลเชี่ยวเรำสำมำรถพบสัตว์หน้ำดิน
ส่วนใหญ่เป็นพวกเกำะยึดอยู่กับวัตถุใต้น ้ำหรือคืบคลำนตำมพื้นท้องน ้ำ เช่น ตัวอ่อนแมลงชีปะขำว (mayflies)
ตัวอ่อนแมลงเกำะหิน ห รือตัวอ่อนแมลงสโตนฟลำย (stoneflies) และตัวอ่อนแมลงหนอนปลอกน ้ำ
(caddisflies) ซึ่งเป็นกลุ่มสัตว์หน้ำดินที่มีขนำดใหญ่ สัตว์หน้ำดินกลุ่มนี้มีกำรปรับตัวเป็นพิเศษเพื่อให้สำมำรถ
อำศัยอยู่ได้ในสภำพแวดล้อมที่มีกระแสน ้ำไหลเชี่ยว คือนอกจำกมีโครงสร้ำงของร่ำงกำยบำงส่วนมีลักษณะเป็น
ตะขอหรือกรงเล็บที่ใช้เกำะยึดกับวัตถุตำมพื้นท้องน ้ำแล้ว ยังมีกำรปรับตัวทำงด้ำนพฤติกรรมเพื่อให้สำมำรถยึด
